Όσα μέτρα ασφαλείας και να πάρετε, όσο μεγάλη πείρα και να έχετε, μπορεί να σας συμβεί κάποιο ατύχημα, όπως για παράδειγμα, μια πτώση. Είναι φανερό, πως σε μια τέτοια περίπτωση δεν μπορείτε να περιμένετε βοήθεια από πουθενά αλλά παρά μόνο από τους συντρόφους σας. Είναι επίσης φανερό πως η βοήθεια αυτή έχει τεράστια σημασία. Μπορεί να σώσει ζωές. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, να ξέρετε όλες τις τεχνικές βοήθειας και διάσωσης. Ο κάθε ορειβάτης πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένος για τις περιπτώσεις αυτές, ώστε να μην πανικοβάλλεται με το παραμικρό.
ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΤΟΥ ΟΡΕΙΒΑΤΗ
Καθένας, που ασχολείται με την ορειβασία και το βουνό είναι υποχρεωμένος να δώσει βοήθεια, ακόμη κι αν πρέπει να διακόψει την πορεία του, προκειμένου να βοηθήσει κάποιον που έχει υποστεί ατύχημα.
Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ
Είναι πολλές οι φορές που προκαλούνται ατυχήματα κι αυτά κύρια από τον ανθρώπινο παράγοντα, παρά από τα υλικά. Σε τέτοια περίπτωση, υπάρχουν πάντα ορισμένα ειδικά προβλήματα. Για την επιτυχία μιας διάσωσης απαιτείται ηρεμία και ψυχραιμία, καθώς και μεγάλη δύναμη θέλησης. 
ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΤΕ ΟΤΑΝ ΣΥΜΒΕΙ ΚΑΠΟΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑ ΕΙΝΑΙ:
- Αποκτήστε σαφή αντίληψη της κατάστασης του ατυχήματος.
- Βοηθήστε τον τραυματισμένο.
- Ασφαλίστε τον τραυματισμένο.
- Εξετάστε τον πάσχοντα.
- Δώστε του τις πρώτες βοήθειες.
- Ειδοποιήστε ομάδες διασώσεως και μεταφορείς.
1) Πρέπει πριν τρέξετε απερίσκεπτα να δώσετε τις πρώτες βοήθειες στον άτυχο συνάνθρωπό μας να μην ξεχνάτε τον κώδικα του ορειβάτη: παρατήρηση περιοχής – σχεδίαση πορείας – υλοποίηση διαδρομής με τον πιο ασφαλή κι ανέξοδο από ενεργειακής άποψης τρόπο για προσέγγιση του ατυχηματία χωρίς βέβαια να προκαλέσετε μεγαλύτερο κίνδυνο στον πάσχοντα συνάνθρωπό μας ή το περιβάλλον (π.χ. κατολίσθηση). Αμέσως πρέπει να επικοινωνήσετε μαζί του ρωτώντας του αν έχει χτυπήσει, πού έχει χτυπήσει, τι αισθάνεται, αν μπορεί να συνεχίσει κ.λπ. Στην περίπτωση που δεν μπορεί να σας βοηθήσει ο πάσχων τότε πρέπει να προβείτε σε μια πρώτη και πρόχειρη διάγνωση αν οι συνθήκες και η μορφολογία του εδάφους το επιτρέπουν.
2) Η γρήγορη εκτίμηση της κατάστασης του πάσχοντα θα σας υποδείξει τις επείγουσες προτεραιότητες και θα κανονίσει τη δράση σας.
ΠΩΣ ΝΑ ΕΚΤΙΜΗΣΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΟΝΤΑ
Κίνδυνος – Βρίσκεστε εσείς ή ο πάσχων σε κίνδυνο;
Αντίδραση – Ο πάσχων διατηρεί τις αισθήσεις του;
Τραχεία – Είναι η τραχεία ανοικτή;
Αναπνοή – Ο πάσχων αναπνέει;
Κυκλοφορία – Υπάρχει σφυγμός;
ΕΝΕΡΓΗΣΤΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΣΑΣ
i) Αναίσθητος, χωρίς σφυγμό και αναπνοή: Αρχίστε και μη σταματάτε την τεχνητή αναπνοή και τις μαλάξεις στο στήθος.
ii) Αναίσθητος, δεν αναπνέει αλλά έχει σφυγμό: Κάνετε 10 τεχνητές αναπνοές, αν δεν συνέλθει συνεχίστε την τεχνητή αναπνοή.
iii) Αναίσθητος, αναπνέει και έχει σφυγμό: Φροντίστε όποιο θανατηφόρο τραύμα. Τοποθετήστε τον πάσχοντα σε θέση ανάνηψης.
3) Προσπαθούμε να μεταφέρουμε τον πάσχοντα σε κάποιο προσιτό και ασφαλές σημείο που είναι κοντά. Φυσικά η διαμόρφωση της ορθοπλαγιάς βοηθάει στην έγκαιρη μεταφορά του κοντά μας για την παροχή πρώτων βοηθειών.
4) Αφού κάνετε τις πρώτες απαραίτητες ενέργειες, εξετάστε τον πάσχοντα προσεκτικά. Αρχίστε πάντα από το κεφάλι και προχωρήστε προς τα κάτω. Μπορεί να χρειαστείτε να ανασηκώσετε ή και να αφαιρέσετε τα ρούχα, αλλά να θυμάστε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασής σας θα πρέπει να μη μετακινείτε τον πάσχοντα περισσότερο απ’ όσο είναι απαραίτητο.
Χρησιμοποιήστε και τα δύο χέρια και συγκρίνετε πάντα τη μία πλευρά του σώματος με την άλλη, εφόσον αυτό θα σας αποκαλύψει καθαρότερα οποιοδήποτε πρήξιμο ή παραμόρφωση.
ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ
α) Σοκ: Τα συμπτώματα που θα παρουσιάσει είναι: Απαθής συμπεριφορά. Το δέρμα και το πρόσωπο έχουν γκρίζο χρώμα. Το δέρμα είναι κρύο και υγρό και ο σφυγμός είναι πολύ αδύνατος.
Π.Β.: i) Σταματήστε πιθανές αιμορραγίες, ii) Τυλίξτε τον πάσχοντα με κάτι ζεστό, iii) Αν έχει χάσει τις αισθήσεις του, μην του δώσετε να πιει τίποτα, iv) Τοποθετήστε χαμηλά το κεφάλι ή ανασηκώστε του τα πόδια, v) Μην επιχειρήσετε να μεταφέρετε τον ασθενή, εκτός αν πρόκειται για μεταφορά με ελικόπτερο.
β) Αναισθησία: Τα συμπτώματα είναι: Ο τραυματίας δεν αντιδρά όταν του μιλάτε. Τα μέλη του κρέμονται αναίσθητα.
Π.Β.: i) Ελέγξτε την αναπνοή και τους κτύπους της καρδιάς, ii) Καθαρίστε τη μύτη και το στόμα του από ξένα σώματα, iii) Αν δεν ανασαίνει, κάνετε αμέσως τεχνητή αναπνοή, iv) Ξαπλώστε τον στο πλάι σταθερά, v) Η μεταφορά γίνεται, επίσης, σε πλάγια θέση.
γ) Αιμορραγίες και πληγές: Τα συμπτώματα που παρουσιάζει είναι: Ανοικτό κόκκινο αίμα από τις αρτηρίες, σκούρο κόκκινο από τις φλέβες. Όπου υπάρχει εσωτερική αιμορραγία, εμφανίζεται πρήξιμο.
Π.Β.: i) Κρατήστε ψηλά το μέλος που αιμορραγεί, ii) Αν υπάρχει τραύμα σε αρτηρία, δέστε το με ειδικό επίδεσμο που σταματά το αίμα, iii) Σκεπάστε τις πληγές με αποστειρωμένη γάζα.
δ) Τραυματισμοί στα κόκαλα, κατάγματα: Στο στραμπούληγμα προκαλούνται δυνατοί πόνοι στην άρθρωση και ταυτόχρονα αιμάτωμα στην γύρω περιοχή. Στο κάταγμα: Υπάρχει αφύσικη στάση στα οστά και ταυτόχρονα πίεση και πόνος στην γύρω περιοχή, η δε κίνηση προκαλεί τριγμό. Αν τραυματιστεί η σπονδυλική στήλη, υπάρχει παράλυση.
Π.Β.: i) Τοποθετήστε τον τραυματία έτσι ώστε να μην πονάει, ii) Φροντίστε να μην ακουμπούν πουθενά τα χτυπημένα σημεία, τοποθετώντας νάρθηκα, ώστε οι γειτονικές αρθρώσεις να ακινητοποιηθούν. iii) Δώστε παυσίπονα, iv) Αν τραυματιστεί η σπονδυλική στήλη τοποθετήστε και ακινητοποιήστε τον τραυματία σε ύπτια θέση και περιμένετε μέχρι να έρθει βοήθεια.
ε) Ηλίαση – Θερμοπληξία: Παρουσιάζονται συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι και ζαλάδα. Τάση προς εμετό. Κόκκινο πρόσωπο, ταχυκαρδία, υψηλή θερμοκρασία, λιποθυμία.
Π.Β.: i) Υγρές κομπρέσες στο κεφάλι, ii) Ξεκουμπώστε τα ρούχα του και δροσίστε τον, iii) Δώστε του να πιει κάτι με μικρέ γουλιές, αλλά μόνο αν έχει τις αισθήσεις του, iv) Αν το πρόσωπό του είναι κόκκινο, ανασηκώστε το κεφάλι και τοποθετήστε τον πάσχοντα στη σκιά. v) Αν το πρόσωπο είναι χλωμό τοποθετήστε τον σε ύπτια θέση, vi) Η μεταφορά γίνεται με όρθιο τον κορμό.
ΠΩΣ ΘΑ ΦΕΡΕΤΕ ΒΟΗΘΕΙΑ
Στις περιπτώσεις ατυχήματος στο βουνό, συχνά διαπιστώνει κανείς ότι δεν μπορεί να βοηθήσει μόνος του κάποιον τραυματισμένο, ιδιαίτερα όταν είναι απαραίτητη η παροχή πρώτων βοηθειών από ειδικούς (γιατρούς). Σε κάθε περίπτωση κάνουμε χρήση του Ευρωπαϊκού Αριθμού Κλήσης Βοήθειας «112», ο οποίος λειτουργεί και χωρίς ένδειξη σήματος στο κινητό. Επίσης μπορούμε να καλέσουμε στο Κέντρο Επιχειρήσεων της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης στο τηλέφωνο «2310310649». Εάν όμως δεν έχουμε κινητό τηλέφωνο τότε χρησιμοποιούμε το «Σήμα κινδύνου στα βουνά». Έξι φορές το λεπτό σε τακτά χρονικά διαστήματα γίνονται οπτικά ή ακουστικά σινιάλα. Γίνεται ένα λεπτό διακοπή και επαναλαμβάνεται το σινιάλο μέχρι να πάρετε απάντηση. Η απάντηση των βοηθών είναι τρεις φορές στο ένα λεπτό παρόμοιο σινιάλο. Ένα λεπτό διακοπή και επανάληψη του σινιάλου.
Υπάρχει περίπτωση όμως το σήμα κινδύνου να παραμείνει αναπάντητο. Τότε πρέπει να φύγει κάποιος από την ομάδα να φέρει βοήθεια. Πριν φύγει όμως για βοήθεια, πρέπει να συντάξει μια γραπτή δήλωση ατυχήματος. Έτσι αποφεύγεται ο κίνδυνος να ξεχάσει μέσα στην ταραχή του κάποια λεπτομέρεια. Η γραπτή δήλωση πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής σημεία: Τι ατύχημα έγινε, ποιος είναι ο τραυματισμένος, τι τραυματισμός είναι. Την ακριβή περιοχή της τοποθεσίας (αν είναι δυνατόν δύνονται και συνιστώσες). Την ώρα του ατυχήματος. Την κατάσταση που επικρατεί στον τόπο του ατυχήματος (καιρός, έδαφος, δυνατότητα προσγειώσεως). Τα στοιχεία του ορειβάτη που βοηθά.
Ο τραυματισμένος, όμως, δεν επιτρέπεται σε καμία περίπτωση να μείνει μόνος. Αν υπάρχουν κοντά άλλες ομάδες ορειβατών ζητήστε βοήθεια. Αν όμως είμαστε μόνοι και δεν μπορούμε να επικοινωνήσουμε με κανένα τρόπο για κλήση παροχής βοήθειας -τότε και μόνο τότε- εγκαταλείπουμε τον τραυματία και φεύγουμε προσπαθώντας να βρούμε το δυνατόν συντομότερα βοήθεια με κάθε πρόσφορο τρόπο.